Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ξεσπά σε διαφορετικές περιοχές, χωρίς αρχικά κάποια ιδιαίτερη οργάνωση των ένοπλων από κάποια κεντρική διοίκηση. Αν και γίνονται κάποιες προσπάθειες κεντρικού συντονισμού και δημιουργίας τακτικού στρατού, κάθε περιοχή συγκροτεί και συντηρεί τα δικά της ένοπλα σώματα, δημιουργεί στρατόπεδα και σχεδιάζει πολεμικές επιχειρήσεις.
Τον Μάρτιο του 1821, η επανάσταση ξέσπασε σε διάφορα σημεία της Πελοποννήσου και στη συνέχεια στη Στερεά Ελλάδα, στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου, στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στη Θράκη. Επαναστατικές κινήσεις έγιναν, επίσης, στην Κύπρο και στη Μ. Ασία. Γρήγορα, ωστόσο, φάνηκε ότι η απελευθέρωση μιας τόσο μεγάλης περιοχής ξεπερνούσε τις δυνατότητες του ελληνισμού. Ειδικά στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία, που είναι σε μεγάλο βαθμό πεδινές, καθώς και στη Θράκη, στην Κύπρο και στη Μ. Ασία, όπου ήταν εύκολο να φτάσει γρήγορα τουρκικός στρατός, η καταστολή ήταν άμεση. Τελικά, όπως είδαμε στα προηγούμενα κεφάλαια, η επανάσταση εδραιώθηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου.
 |
| Ο Μάρκος Μπότσαρης |
 |
| Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης |
Στις στρατιωτικές επιχειρήσεις συμμετέχουν κλέφτες και αρματολοί, ναυτικοί, Ευρωπαίοι φιλέλληνες και κυρίως απλοί λαϊκοί άνθρωποι. Λίγοι έχουν όπλα και ακόμη λιγότεροι ξέρουν να πολεμούν. Με ενέδρες, νυκτερινές επιθέσεις, αιφνιδιασμούς και κλεφτοπόλεμο αντιμετωπίζουν οι επαναστάτες τον οθωμανικό στρατό. Στα νησιά και τις παραθαλάσσιες πόλεις οι πλοιοκτήτες προσφέρουν στον Αγώνα τα εμπορικά τους πλοία και τα έμπειρα στη θάλασσα πληρώματά τους. Οι Έλληνες καπετάνιοι για να αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα σε όγκο οθωμανικά πλοία χρησιμοποιούσαν τα πυρπολικά ή μπουρλότα. Επρόκειτο για μικρά σκάφη, γεμάτα εκρηκτικά υλικά , που τα άναβαν και στη συνέχεια τα έσπρωχναν προς τα εχθρικά πλοία για να τα κάψουν.
Από τους χιλιάδες Έλληνες που συμμετείχαν στην επανάσταση ξεχώρισαν, χάρη στις στρατιωτικές ηγετικές τους ικανότητες, οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος και Μάρκος Μπότσαρης στη στεριά, καθώς και οι Κωνσταντίνος Κανάρης και Ανδρέας Μιαούλης στη θάλασσα. Ηγετικό ρόλο έπαιξαν και δύο γυναίκες, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους.
 |
| Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος |
 |
| Μαντώ Μαυρογένους |
Ερωτήσεις Κατανόησης
1. Ποια ήταν η στρατιωτική οργάνωση του Αγώνα;
2. Γιατί η επανάσταση δεν επικράτησε και στις άλλες περιοχές της Ελλάδας;
Εργασία για το σπίτι
1. Σε μια παράγραφο παρουσιάζω σύντομα το βιογραφικό ενός/ μιας αγωνιστή/ στριας της Ελληνικής Επανάστασης.
