 |
| Η Τεργέστη στις αρχές του 19ου αιώνα |
Η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού εμπορίου στην
Ανατολή ενίσχυσε τις εμπορικές συναλλαγές
της δυτικής Ευρώπης με την Οθωμανική
αυτοκρατορία. Καθώς οι Τούρκοι
σταδιοδρομούσαν, κατά παράδοση, στον
κρατικό τομέα, οι Έλληνες διακρίθηκαν
στο εμπόριο και στη ναυτιλία.
Ιδίως οι Έλληνες καραβοκύρηδες
(πλοιοκτήτες) αξιοποίησαν τη ρωσοτουρκική
συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή
(1774), που επέτρεπε την ελεύθερη κίνηση
πλοίων με ρωσική σημαία στα Στενά του
Βοσπόρου, και την περιορισμένη παρουσία
αγγλικών και γαλλικών πλοίων στη
Μεσόγειο, εξαιτίας των ναπολεόντειων
πολέμων. Έτσι απέκτησαν τον έλεγχο
σημαντικού μέρους του εμπορίου στην
ανατολική Μεσόγειο. Βαθμιαία, πόλεις
όπως η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Σμύρνη
και η Χίος εξελίχθηκαν σε σημαντικά
εμπορικά κέντρα, όπου κυριαρχούσε το
ελληνικό στοιχείο.
 |
| Tα σημαντικότερα κέντρα του παροικιακού Ελληνισμού |
Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των
εμπορικών συναλλαγών έπαιξαν και οι
ελληνικές παροικίες στην Ευρώπη. Οι
ελληνικές παροικίες είχαν δημιουργηθεί
σιγά-σιγά από τα πρώτα χρόνια της
Τουρκοκρατίας, λόγω αρχικά του πολέμου
και της τουρκικής κατάκτησης. Από τον
18ο αιώνα και μετά αυξήθηκαν σε αριθμό
και σε όγκο και αποτέλεσαν εμπορικά
κέντρα, τα οποία συνέδεαν τον ελλαδικό
χώρο με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Στη Βιέννη, στην Τεργέστη και στην Οδησσό
δημιουργήθηκαν πολυπληθείς ελληνικές
κοινότητες που έπαιζαν σημαντικό ρόλο
στην οικονομική ανάπτυξη όλης της
Βαλκανικής χερσονήσου, καθώς οι κυριότερες
εμπορικές εργασίες σε πολλά μέρη γίνονταν
από Έλληνες. Αντίστοιχα πολλοί Έλληνες
εγκαταστάθηκαν στις Παραδουνάβιες
ηγεμονίες, τη Βλαχία και την Μολδαβία,
περιοχές που διοικούσαν Φαναριώτες
ηγεμόνες.
 |
| Το λιμάνι της Οδησσού που συνδεόταν με τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου |
Οι οικονομικές αλλαγές του 18ου αιώνα
οδήγησαν στη διαμόρφωση μιας νέας
κοινωνικής ομάδας Ελλήνων: της
αστικής τάξης. Σε αυτή την κοινωνική
ομάδα που συσσωρεύει πλούτο και οικονομική
δύναμη ανήκουν οι έμποροι, οι χρηματιστές,
οι καραβοκύρηδες, οι Έλληνες των παροικιών
και οι λόγιοι που έχουν σπουδάσει στο
εξωτερικό. Οι Έλληνες αστοί θα έρθουν
σε επαφή με τις επαναστατικές ιδέες της
Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού,
θα δημιουργήσουν σχολεία και θα συμβάλλουν
στην ανάπτυξη των γραμμάτων και της
παιδείας.
Ερωτήσεις Κατανόησης
α. Ποιοι παράγοντες βοήθησαν στην ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας και του εμπορίου;
β. Ποια είναι τα σημαντικότερα κέντρα
του παροικιακού ελληνισμού;
γ. Ποια κοινωνική ομάδα διαμορφώνεται
τον 18ο αιώνα και τι ρόλο παίζει στην ζωή
των υπόδουλων Ελλήνων;
Ιστορικό εργαστήρι μέσα από πηγές .
Διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα .
“Φροντίζουν οι πάροικοι για την ίδρυση
σχολείων στις ιδιαίτερες πατρίδες τους,
σε κτίρια στα οποία αναδεικνύεται ο
διακριτός ρόλος του εκπαιδευτηρίου. Με
τα κληροδοτήματά τους σπουδάζουν νέοι
συμπατριώτες τους στους τόπους καταγωγής
ή με υποτροφίες τους παίρνουν το δρόμο
για τα πανεπιστήμια της Βιέννης, του
Göttingen, της Ιένας, της Λειψίας, της Halle,
του Παρισιού, νέοι που διψούν για τα
νεοτερικά γράμματα, νέοι που θα επανδρώσουν
τα σχολεία των παροικιών αλλά και τις
πολλαπλασιαζόμενες εκπαιδευτικές
εστίες στην Ανατολή” .«Η
ελληνική διασπορά», Ιστορία του νέου
ελληνισμού.
Ποιο ήταν το
κύριο μέλημα των Ελλήνων των παροικιών;
