Ενότητα 2 Κεφάλαιο 9 . Tα επαναστατικά κινήματα

Στη διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της Τουρκοκρατίας έγιναν πολλές εξεγέρσεις των υπόδουλων Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών. Οι περισσότερες από τις εξεγέρσεις αυτές υποκινούνταν από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις , οι οποίες, όταν βρίσκονταν σε πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, προσπαθούσαν να δημιουργήσουν αναταραχή στο εσωτερικό της, για να διασπάσουν τον τουρκικό στρατό και να τον αποδυναμώσουν. 

Τον 16ο αιώνα πολλοί Κερκυραίοι, Κρητικοί και ιδίως οι πάντα ανυπότακτοι Μανιάτες πολέμησαν τους Οθωμανούς Τούρκους είτε στο πλευρό των Βενετών και των Ισπανών είτε μόνοι τους, με επιχειρήσεις στην ξηρά και στη θάλασσα. Μάλιστα, στη σημαντική Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571, κατά την οποία ο τουρκικός στόλος καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους Δυτικούς, συμμετείχαν και ελληνικά πλοία.

Γ ύρω στις αρχές του 18ου αιώνα, οι Έλληνες στράφηκαν στη Ρωσία, που είχε στην περιοχή κοινά συμφέροντα με τα ελληνικά και ήταν ομόδοξη, ζητώντας τη βοήθειά της. Έτσι, το 1770 έγινε, με ρωσική υποκίνηση, ελληνική επανάσταση με κέντρο την Πελοπόννησο. Η κινητοποίηση, ωστόσο, των Ελλήνων δεν ήταν η απαιτούμενη, ενώ και ο μικρός αριθμός ρωσικών πολεμικών πλοίων που συμμετείχαν, με επικεφαλής τους αδερφούς Ορλόφ, αποδείχτηκε ανεπαρκής. Η επανάσταση, τα Ορλοφικά όπως ονομάστηκαν, καταπνίγηκε.

Λάμπρος Κατσώνης

Παρόμοια τύχη είχε και η ηρωική προσπάθεια του Έλληνα απεσταλμένου της Ρωσίας Λάμπρου Κατσώνη να ξεσηκώσει τους κατοίκους των νησιών του Αιγαίου. Ο Λάμπρος Κατσαντώνης με ορμητήριο το νησί Κέα, έπλεε στο Αιγαίο με ένα μικρό στόλο, κάνοντας επιθέσεις εναντίον των τουρκικών πλοίων.

Τέλος, οι κάτοικοι του Σουλίου, αυτόνομης περιοχής στην Ήπειρο, συγκρούστηκαν με τον Αλή πασά των Ιωαννίνων, αλλά, παρά τον αγώνα που έκαναν, υποχρεώθηκαν το 1803 να εγκαταλείψουν την περιοχή. Οι άντρες του Αλή Πασά κατέλαβε τον οχυρό λόφο Κούγκι, όμως ο καλόγερος Σαμουήλ , που τον κρατούσε ελεύθερο ως την τελευταία στιγμή, ανατινάχθηκε μαζί τους. Οι Σουλιώτες βρίσκονταν για καιρό σε επαφή με τους Ρώσους, με σκοπό να οργανώσουν από κοινού επανάσταση, εναντίον των Οθωμανών Τούρκων.

Όλες αυτές οι αποτυχημένες εξεγέρσεις είχαν ως συνέπεια οι Έλληνες, στις αρχές του 19^ου αιώνα, να συνειδητοποιήσουν πως κάθε πρωτοβουλία για απελευθέρωση έπρεπε να προέλθει από τους ίδιους και όχι από τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής εκείνης.

Ερωτήσεις Κατανόησης

1. Ποιες ευρωπαϊκές δυνάμεις υποκινούν επαναστατικά κινήματα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα
2. Ποια γεγονότα ονομάστηκαν Ορλοφικά;
3. 2. Τι συνειδητοποιούν οι Έλληνες στις αρχές του 19^ου αιώνα